مشکلات ناشی آلودگی پلاستیک‌ها و تاثیرات منفی آن بر سلامت انسان‌ها سبب شد تا تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی جایگزین ظروف پلاستیکی شود.
هدف از تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی، زیست تخریب پذیر کردن صنعت بسته بندی است. چرا که بسته بندی مواد غذایی بیشترین سهم بازار صنعت بسته‌بندی را شامل میشود. در حقیقت بسته بندی محصولات به هدف نگهداری، حفاظت، جابجایی، تحویل و ارائه کالا بدون آسیب انجام می شود. در کل دسته بندی ها در پایه این که از چه مواد اولیه ای تشکیل شده اند تقسیم بندی می شوند. در نتیجه با توجه به نوع مواد به کار رفته، بسته بندی ها را می توان به فلز، شیشه، پلی مر، مقوا کاغذی، چوب، پارچه، چند لایه، سرامیک و انواع دیگر تقسیم کرد.
با توجه به آسیب‌هایی که پسماندهای پلاستیکی به محیط زیست و سلامت انسان وارد کرده‌اند، تحقیقات برای پیدا کردن ماده ای که جایگزین پلاستیک باشد و از منابع طبیعی ساخته شده باشد انجام شد. در اروپا پس از انتشار دستورالعملی که کاهش استفاده از محصولات پلاستیکی را ملزم می دانست تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی مورد حمایت قرار گرفت.
هدف از تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی
یکی از وظایف اصلی تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی محافظت از محصول در اثر اثرات شیمیایی، مکانیکی و میکروبیولوژیکی و همچنین تازه نگه داشتن محصول و حفظ تمام ارزش غذایی آن است. نکته کلیدی در تولیدی نظروف این است که بسته بندی جزء لاینفک تولید، نگهداری، توزیع و در حال حاضر و جزء لاینفک تهیه مواد غذایی است. خواص محصول غذایی تنها برای حفظ انتخاب مناسب بسته بندی و فرآیند بسته بندی مناسب امکان پذیر است. در این راستا ، تولید کنندگان ظروف یکبار مصرف گیاهی می‌بایست برای افزایش آگاهی مردم برای داشتن سبک زندگی پایدار ، صحیح و مسئولانه که با محیط زیست نیز سازگار می باشد اقدامات لازم را انجام دهند.
تولید کنندگان ظروف یکبار مصرف گیاهی در سراسر جهان در حال گسترش هستند در حال حاضر بازار جهانی ظروف یکبار مصرف گیاهی در مناطقی مانند آمریکای شمالی ، اروپا، آسیا-اقیانوسیه و سایر نقاط جهان پراکنده شده است. از این بین، برند Pactiv LLC درایالات متحده، برند Huhtamäki Oyj در فنلاند، برند Vegware در انگلستان، برند Papstar GmbH در آلمان و برند ظروف گیاهی به زیست در ایران جزو بزرگترین تولید کنندگان ظروف یکبار مصرف گیاهی میباشند. تمامی برندهای فوق ، تلاشهای بیشماری در راستای افزایش آگاهی عمومی در رابطه با مسائل مرتبط با محیط زیست، سلامتی و پسماند پلاستیکی انجام داده‌اند.
تحقیقات در راستای یافتن فرمول ظروف یکبار مصرف گیاهی
برای کاهش استفاده از پلاستیک های مورد استفاده در صنایع بسته بندی، مطالعات زیادی برای یافتن بیوپلاستیک ها انجام شد. این مطالعات بیشتر بر روی زیست توده ها انجام شده است. چرا که بسیاری از زیست توده ها مانند زنجبیل و سنبل آبی می‌توانند به حدی به تجزیه زباله ها کمک کنند. در نتیجه این مطالعات نشان داد که استفاده از زیست توده ها باعث کاهش مشکلات محیط زیستی به وجود آمده ناشی از پسماندهای پلاستیکی خواهد شد. از طرف دیگر دانشمندان متوجه شدند که استفاده از پلیمرهای زیست تخریب پذیر در ظروف یکبار مصرف باعث کاهش وزن زباله ها میشود. در نتیجه تمرکز بر روی تولید ظروف گیاهی که از منابع تجدیدپذیر ساخته می‌شدند، گذاشته شد. یکی از منابع تجدید پذیری که در تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی مورد توجه زیادی قرار گرفت، نشاسته ذرت بود.
تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی بر پایه نشاسته ذرت
از آنجا که ذرت یکی از فراوان ترین منابع بقایای گیاهی است، از این ماده در ساخت ظروف گیاهی استفاده میشود. نشاسته ذرت فواید بسیار زیادی دارد ولی از همه مهمتر این است که پس مانده ظروف تولید شده بر این پایه زیست تخریب پذیر خواهند بود. از سایر فواید نشاسته ذرت که در تولید ظروف گیاهی بسیار کاربردی است، می‌توان به این مورد اشاره کرد یک بیوپلیمر نیمه کریستالی است که از ترکیبی از آمیلوز پلی ساکارید خطی و آمیلوپکتین بسیار واحد تشکیل شده است. برای تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی، تحقیقات زیادی برای توسعه فیلم‌های بیوپلیمری انجام شده استکه نتایج این تحقیقات همگی در بهبود فرمول تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد.
مزایای استفاده از ظروف گیاهی
ظروف گیاهی می توانند چندین مزیت برای محیط زیست و سلامت انسان داشته باشند، از جمله:
• کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای که با تولید ظروف پلاستیکی معمولی مرتبط است.
• کاهش مقدار زباله‌های پلاستیکی که به محل‌های دفن زباله یا اقیانوس‌ها ختم می شود، جایی که می تواند به حیات وحش و اکوسیستم آسیب برساند.
• کاهش قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مضر که می توانند از ظروف پلاستیکی به غذا و نوشیدنی‌ها نفوذ کنند، مانند بیسفنول ا (BPA)، فتالات ها، یا استایرن.
بازار ظروف گیاهی
در سال ۲۰۱۹ تولیدات ظروف یکبار مصرف گیاهی به ۱۷/۱ میلیون تن رسید. این رقم حدود ۵۸ درصد از کل تولید بیوپلاستیک ها می باشد. بینی‌ها نشان می دهد که تا سال ۲۰۲۴ این رقم به ۳۳/۱ میلیون تن برسد. در این بین ظروف زیست تخریب پذیر برپایه PLA و بر پایه نشاسته ذرت بیشترین حجم بازار را به خود اختصاص می‌دهند. افزایش تقاضا برای استفاده از این ظروف ارتباط مستقیمی با دستورالعمل های نظارتی هر کشور و سطح آگاهی عمومی در مورد مسائل مربوط به سلامتی و زیست محیطی دارد.هرچند هنوز بازار جهانی پلاستیک ها آنها که تجزیه می شوند و چه آنها که تجزیه نمی شوند فقط یک درصد از کل تولیدات پلاستیک سالیانه را تشکیل داده اند.
آمار تولید ظروف گیاهی در جهان
در سال ۲۰۱۹، کشورهای آسیایی با ۴۵ درصد تولید ظروف گیاهی با بیشترین سهم این بازار را شامل شدند . پس از آن اروپا ۲۵ درصد این سهم را به خود تعلق داد. رتبه سوم آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی با ۱۲ درصد سهم تعلق گرفت.در کل، ۵۴ درصد کل بازار بیوپلاستیک ها در صنعت بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد. مابقی سهم بسته صنعت بسته بندی به منسوجات، کالاهای مصرفی و محصولات کشاورزی و باغبانی اختصاص دارد. مطالعات نشان داده است که بسته بندی مواد غذایی ( ظروف گیاهی ) بیشترین رشد را در طی سال‌های اخیر داشته است. همچنین بیشترین تقاضا برای ظروف یکبار مصرف گیاهی به فست فود ها، غذاهای آماده، غذاهای تازه و منجمد تعلق دارد.
خیلی مفید بود.