پلی پروپیلن (PP) پر مصرف‌ترین پلیمر جهان است. این ماده نسبتاً ارزان است. منتها بسیار اشتعال پذیر بوده و به اکسیداسیون نیز حساس است.
کد شناسایی رزین
یک سیستم طبقه بندی به نام کد شناسایی رزین برای افزایش آگاهی عمومی از پلاستیك هاي مصرفي تعریف شده است. طبق این سیستم شماره‌ای در پائین‌ترین قسمت بطری‌های پلاستیکی و ظروف مواد غذایی حک شده است. این عدد نشان میدهد که این محصولات از چه نوع پلاستیکی ساخته شده اند. در این نوشته درمورد پلی پروپیلن (PP) صحبت خواهیم کرد.
کد شماره ۵– پلی پروپیلن (PP)
پلی پروپیلن پس از پلی اتیلن پر مصرف‌ترین پلیمر جهان است. تولید جهانی این ماده در سال ۲۰۰۳ از مرز ۳۵ میلیون تن عبور کرد. این ماده برای اولین بار در دهه ۱۹۵۰ در مقیاس ازمایشگاهی ساخته شد. پس از آن در سال ۱۹۵۴ تولید آن صنعتی شد و سپس روانه بازار گردید.
مولکول پروپیلن ساختار شیمیایی نامتقارنی دارد. این ماده چگالی کمی داشته و از شفافیت بالایی برخوردار است. همچنین مقاومت کششی و دمایی و صلبیت بالا از ویژگی‌های بارز این ماده است. در برابر اسید ها، بازها و حلال‌ها نیز مقاوم است و استحکام مکانیکی خوبی دارد. پروپیلن بی‌بو و غیر سمی است. در آب حل نمی‌شود و در هوای آزاد تمایل به اکسیده شدن دارد. به دلیل خاصیت‌های ذکر شده و نیز بدلیل غیر سمی بودن آن از این ماده به مقدار کمی در فرمول ظروف یکبار مصرف گیاهی استفاده میشود تا ظروف گیاهی بتوانند فرم بگیرند.
ویژگی ها
ملکول PP به سه حالت فضایی میتواند پیکر بندی شود. نام این این پیکر بندی عبارتند از ایزوتاکتیک (iPP)، سیندیوتاکتیک (sPP) و اتاکتیک (iPP). از این بین iPP به صورت صنعتی درآمده و تجاری شده است. خواص این ماده باعث شده که در صنایع مختلفی من جمله پلاستیک و الیاف کاربرد‌های فراوانی داشته باشد. مهم‌ترین ویژگی ایزوتاکتیک عدم دم جذب رطوبت در آن می‌باشد. در حال حاضر بر روی فرآیند تجزیه این محصول مطالعات فراوانی انجام میدهند.
ساختار مولکول پلی‌پروپیلن خطی می‌باشد که این امر باعث میشود که استحکام مذاب آن پائین باشد. این ویژگی باعث به وجود آمدن محدودیت‌های فراوانی در فرایندهایی نظیر قالب‌گیری دمشی و ترموفرمینگ میشود.
کاربرد‌های پلی پروپیلن (PP)
به طور کلی پلی‌پروپیلن در شش گروه مصرفی دسته بندی میشود:
۱- دسته بندی تزریقی
بیشترین مصرف PP در این دسته جای دارد. محصولاتی چون لوازم الکتریکی، لوازم خانگی، صنایع بسته بندی به ویژه صنایع غذایی مانند ظروف یکبار مصرف، قطعات خودرو، وسایل آزمایشگاهی و پزشکی به خصوص وسایلی که نیزمند استریل شدن داشته باشند، چمدان، اسباب بازی و سایر مورد را می‌توان در این دسته قرار داد.
۲- دسته بندی الیاف
پس از دسته بندی تزریقی پر کاربرد‌ترین مصرف پلی‌پروپیلن ها در الیاف است. در صنعت نساجی از این ماده برای تهیه الیاف و نخ یکسره مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در انواع طناب‌ها ، منسوجت بی بافت، پرده ها، پارچه‌های بهداشتی، پارچه‌های داخل خودرو، نوارهای باندپیچی نیز کاربرد دارد.
۳- دسته بندی بادی
در تولید مخازن و بطری ها کاربرد دارد.
۴- دسته بندی فیلم و ورق
فیلم و ورق‌های گرافیک و چاپی و همچنین ورق‌های بسته بندی از موارد کاربرد پلی‌پروپیلن‌ها می‌باشد.
۵- دسته بندی پایپ
در صنایع آب و فاضلاب و در تولید لوله‌های انتقال آب گرم و سرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۶- دسته بندی محافظ
مانند روکش سیم و کابل‌ها از پلی‌پروپیلن‌ها استفاده میشود.
نکات مثبت و منفی پلی‌پروپیلن‌ها
پلی پروپیلن مانند هر پلیمر دیگر دارای مزایا و معایبی است که آن را برای استفاده های خاص بیش از سایرین مناسب می کند.
مزایای پلی پروپیلن
- این ماده نسبتاً ارزان است
- به دلیل ماهیت نیمه بلوری بودن آن از مقاومت خمشی بالایی برخوردار است
- ضریب اصطکاک کمی دارد
- در برابر رطوبت بسیار مقاوم است
- از مقاومت شیمیایی خوبی در طیف وسیعی از بازها و اسیدها برخوردار است
- مقاومت خستگی خوبی دارد
- از مقاومت ضربه خوبی برخوردار است
- مقاومت خوبی در برابر برق دارد و بنابراین عایق الکتریکی خوبی است
معایب پلی پروپیلن
علیرغم مزایایی که دارد، پلی پروپیلن دارای معایب متعددی در استفاده از آن در سناریوهای مختلف است.
۱- مقاومت ضعیف در برابر اسیدها
یکی از معایب مهم پلی پروپیلن مقاومت ضعیف آن در برابر اسیدها و بازها است. این باعث می شود که در اثر واکنش‌های شیمیایی مستعد ترک خوردگی و شکستگی شود. همچنین نقطه ذوب پایینی دارد و هنگامی که در معرض دمای بسیار بالا قرار می گیرد، می تواند ذوب شود و به طور غیر قابل برگشتی آسیب ببیند.
۲- مقاومت ضعیف در برابر آب و هوا
پلی پروپیلن مستعد تخریب اشعه ماوراء بنفش است و می تواند شکننده شود، بنابراین خواص مکانیکی آن را کاهش می دهد. این بدان معناست که اقلام پلاستیکی ساخته شده از آن به سرعت در معرض نور مستقیم خورشید خراب می شوند. همچنین مستعد جذب آب است که ممکن است باعث تاب خوردگی و تغییر شکل شود.
۳- عدم قابلیت بازیافت
از آنجایی که پلی پروپیلن را نمی توان به راحتی بازیافت کرد، بر مشکل زباله‌های پلاستیکی می افزاید. در نتیجه، بسیاری از شرکت‌ها به جای آن مواد سازگار با محیط زیست و قابل بازیافت را انتخاب می کنند.
۴- پرهزینه
خود این ماده در مقایسه با سایر پلاستیک‌ها بسیار گران است و استفاده از آن را برای تولیدکنندگان در تولید پرهزینه تر می کند. این امر هزینه محصول ساخته شده از پلی پروپیلن را افزایش می دهد و رقابت با سایر مواد را دشوار می کند. پلی پروپیلن علیرغم معایبی که دارد، به دلیل مزایایی مانند هزینه نسبتا پایین و دوام، در بسیاری از صنایع کاربرد زیادی دارد.
با این حال، همیشه مهم است که هنگام انتخاب نوع مناسب مواد برای یک محصول، از معایب احتمالی آگاه باشید.
سایر معایب این ماده شامل مورد زیر است:
– این ضریب انبساط حرارتی بالایی دارد که که کار با آن را در دمای بالای آن را محدود می کند
– مقاومت کمی در برابر حلالهای کلره دار و مواد معطر دارد
– رنگ آمیزی آن دشوار شناخته شده است زیرا خاصیت پیوند ضعیفی دارد
– از اشتعال پذیری بالایی برخوردار است
– به اکسیداسیون حساس است
با تشکر از انتشار مطلب خوب و مفید در سایتتان
آیا پلی پروپیلن برای مصارف پزشکی بی خطر است؟
بله، پلی پروپیلن برای استفاده پزشکی ایمن در نظر گرفته می شود زیرا غیر سمی است و با مایعات بدن واکنش نمی دهد. معمولاً در دستگاه های پزشکی مانند سرنگ ها، لوله های IV و ابزار جراحی استفاده می شود.