سبز شویی و بازار محصولات دوستدار محیط زیست

اگر محصولی از استاندارد خاصی‌ طبیعت نمیکند، اصطلاحات خیلی‌ تخصصی دارد یا بسته بندی زیاد دارد، احتمالا از سبز شویی استفاده می‌کند.

سبز شویی چیست؟

سبز شویی (Greenwashing) چیست؟ در این نوشته قصد داریم تا شما را با این مفهوم آشنا کنیم. ممکن است کار تمیزی به نظر برسد. سبز شویی یک روش تجاری بسیار کثیف است. احتمالاً در دنیای واقعی حداقل در مورد سفیدشویی شنیده باشید. سفید شویی در حقیقت به معنی پنهان کردن یا پوشاندن رذایل، جنایات یا رسوایی ها یا تبرئه از طریق تحقیقات غیرمستقیم یا ارائه مغرضانه داده ها می باشد.  اما سبزشویی به خوبی شناخته نشده است.

سبز شویی زمانی است که یک شرکت یا سازمان زمان و هزینه بیشتری را صرف بازاریابی محصولات خود با اعتبار آسیب نزدن آنها به محیط زیست می کند تا اینکه نشان دهد که تأثیرات زیست محیطی محصول خود را به حداقل رسانده است. این یک ترفند تبلیغاتی فریبنده است که برای گمراه کردن مصرف کنندگانی است که ترجیح می دهند کالاها و خدمات را از برند های آگاه به محیط زیست خریداری کنند.

سبز شویی ۱۰۱

جی وسترولد، محیط‌شناس، در سال ۱۹۸۶ در مقاله‌ای انتقادی با الهام از کنایه جنبشی در هتل ها با نام «حوله را نجات دهید» ، اصطلاح «شستشوی سبز» را ابداع کرد. این ایده در دوره ای پدیدار شد که اکثر مصرف کنندگان اخبار خود را عمدتاً از تلویزیون، رادیو و رسانه های چاپی دریافت می کردند. بنابراین آنها مانند امروز دسترسی به منابع نامحدود این داشتند تا واقعیت را به درستی تشخیص دهند.

شرکت‌هایی که در مقیاس وسیع به سبز شویی مشغول بوده‌اند، طی سال‌ها سرفصل خبرها بوده‌اند. به عنوان مثال، در اواسط دهه ۱۹۸۰، شرکت نفت شورون مجموعه ای از آگهی های تلویزیونی و چاپی گران قیمت را برای پخش برنامه های زیست محیطی خود سفارش داد. اما در حالی که کمپین بدنام “The People Do” اجرا می شد، شورون به طور فعال قانون هوای پاک و قانون آب پاک را نقض می کرد. همچنین نفت را به پناهگاه های حیات وحش می ریخت.

متاسفانه شورون تنها شرکتی بود که ادعاهای ظالمانه داشت. در سال ۱۹۹۱، شرکت شیمیایی DuPont، تانکرهای نفتی دو بدنه خود را با تبلیغاتی که در آن حیوانات دریایی با آهنگ «قصیده شادی» بتهوون همخوانی کردند می کردند نشان داد. مشخص شد که این شرکت در آن سال بزرگترین آلاینده شرکتی در ایالات متحده بود.

چگونه به شهرت یک برند آسیب می رساند؟ 

سبز شویی طی ۲۰ سال گذشته تغییر کرده است. اما مطمئناً هنوز هم وجود دارد. از آنجایی که جهان به طور فزاینده‌ای از دنبال کردن شیوه‌های سبزتر استقبال می‌کند، بسیاری از شرکت ها به‌دلیل ادعاهای گمراه کننده زیست محیطی خودشان با هجوم دعاوی قضایی مواجه می‌شوند.

در فوریه ۲۰۱۷، والمارت یک میلیون دلار پرداخت کرد تا ادعاهای مربوط به سبز شویی را که که باعث شده بود از طریق این خرده فروش بزرگ کشور، پلاستیک هایی را به طور گمراه کننده ای به مشتریان عرضه کند، پرداخت کرد. سبز شویی حتی به صنعت آب سرایت کرده است. به عنوان مثال، آیا بطری های آب پلاستیکی با تصاویر رنگارنگ از کوه های ناهموار، دریاچه های بکر و حیات وحش در حال شکوفایی که روی برچسب آنها چاپ شده دیده اید؟ بطری پلاستیکی چگونه می تواند سبز باشد ؟

فیلیپ بیر، معاون بازاریابی در شرکت سایت لاین پیمنتس (Sightline Payments)، گفت: “موضوع اصلی هنوز حل نشده است. اصلی ترین مشکل و تخلف تخلف زینت بخشیدن به مزیت محصول یا خدمات است.” وی گفت که معتقد است که سبز شویی به ندرت توسط توطئه های مخرب برای فریب ایجاد می شود. سبزشویی اغلب به خاطر اشتیاق بیش از حد بازاریابان است. بر اساس گزارش پایداری شرکت جهانی نیلسن، ۶۶ درصد از مصرف کنندگان تمایل دارند تا محصولی را خریداری کنند که از یک برند سازگار با محیط زیست و پایدار تولید شده باشد. 

چگونه جلوی سبز شویی را بگیریم؟

در زیر ۷ مورد که می‌توان از آن طریق به دوستدار محیط زیست بودن یک محصول شرکت کرد را برای شما آورده ایم.  هر گاه یکی از این موارد را مشاهده کردید به دوستدار محیط زیست بودن آن محصول شک کنید.

۱- یک محصول صد در صد زیست تجزیه پذیر است یا قابلیت کمپوست شدن را دارد ولی هیچ گونه استاندارد ملی‌ یا بین المللی را ندارد. از جمله استاندارد های که در ایران یک محصول سازگار با محیط زیست و سبز باید داشته باشد می‌توان به استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ (استاندارد مدیریت محیط زیست) استاندارد ایزو ۹۰۰۱ (استاندارد مدیریت کیفیت)، استاندارد ایزو ۴۵۰۰۱ (استاندارد ایزو ایمنی و سلامت) و استاندارد IMS (گواهينامه سيستم مديريت يكپارچه) اشاره نمود. این استاندارد‌ها به ویژه برای محصولاتی که با قزدر تماس هستند مانند ظروف گیاهی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ظروف یکبار مصرف گیاهی ارائه شده در این سایت همگی استانداردهای موجود را دارند.  

۲- محصول حاوی پلاستیک‌ اکسو است. استفاده از این نوع پلاستیک اخیرا در اروپا ممنوع شده است.

۳- محصولات زیست تجزیه پذیری که فقط در معرض نور قابل تجزیه خواهند بود. به عنوان مثال کیسه‌های پلاستیکی که برای ارسال مجله‌ها از طریق پست مورد استفاده قرار میگیرند. هنگامی که این کیسه‌ها دور ریخته میشوند و در مرکز دفن زباله در اعماق ضایعات قرار میگیرند، نور به سختی به آنها رسیده و پروسه تجزیه آنها به کندی انجام میشود. هرچند اگر در معرض نور خورشید قرار بگیرند و و توسط نور تجزیه شوند، به قطعات کوچکتر پلاستیکی تبدیل شده و به حجم ریز پلاستیک‌ها میپیوندند. 

۴- تصاویر عجیب تبلیغاتی: تصاویری که یک تصویر سبز غیر موجه را نشان می دهد به عنوان مثال ، شکوفه دادن گلها از لوله‌های اگزوز یک ماشین.

۵- ادعاهای بی‌اساس: ادعاهایی چون یک محصول کمی پایدار تر از بقیه است در حالی که بقیه محصولات شرایط خیلی بدی را دارند.

۶- نام‌گذاری‌های سبز که معتبر نیستند به عنوان مثال، سبز کردن یک محصول نامناسب مانند سیگار برای ایمن جلوه دادن آن! 

۷- اصطلاحات خیلی تخصصی که فقط دانشمندان سر از آن در می آورند.

تفاوت بین بازاریابی سبز و سبز شویی

مرز باریکی بین بازاریابی سبز و سبز شویی وجود دارد. برخلاف سبز شویی، بازاریابی سبز زمانی است که شرکت‌ها محصولات یا خدمات را بر اساس نکات مثبت زیست محیطی و قانونی می فروشند. بازاریابی سبز عموماً عملی، صادقانه و شفاف است و به این معنی است که یک محصول یا خدمات این معیارها را دارد:

۱- به روشی پایدار تولید شده است

۲- عاری از مواد سمی یا مواد مخرب لایه ازن است

۳- قابل بازیافت و/یا از مواد بازیافتی تولید می شود

۴- ساخته شده از مواد تجدید پذیر (مانند بامبو و نشاسته ذرت )

۵- از بسته بندی بیش از حد استفاده نمی کند

با این حال، زمانی که یک سازمان استانداردهای شیوه‌های تجاری پایدار را رعایت نمی کند، سبزشویی در عمل برای بازاریابی سبز آسان است. اگر شرکت ادا می کند که محصولات آن سازگار با محیط زیست است، بهتر است تا حد ممکن با مشتریان خود شفاف باشد  و اطلاعات کافی را در اختیار آنها قرار دهد. شفافیت در اطلاع رسانی صحیح می‌تواند شکاف بین نگرانی تصنعی و واقعی در رابطه با محیط زیست را پر کند.

سایت اکوکلیکی محصولات دوستدار محیط زیست را در اختیار شما قرار می دهد.

—————————————————————————————————————————-