درباره ظروف یکبار مصرف چه می دانید؟

استفاده از ظروف یکبار مصرف باعث صرفه جویی در مصرف آب و انرژی میشود. آنها بهداشتی هستند. لیکن همه آنها دوستدار محیط زیست نمیباشند.

تاریخچه ظروف یک بار مصرف

ظروف یکبار مصرف ابتدا با لیوان‌های کاغذی شناخته شدند. اولین لیوان‌های کاغذی در اواخر قرن ۱۹م توسط استاد صحافی هنشل در لوکنوالده تولید شد. دلیل اصلی‌ آن بررسی‌ بهداشتی روشهای بسته بندی مواد غذایی بود. سپس یک آمریکایی‌ به نام ساموئل جی کرومبین که یک مقام بهداشتی از کانزاس بود، از سال ۱۹۰۸ کمپینی با هدف حذف ظروف مورد استفاده عمومی‌ رایج در آن زمان راه اندازی کرد. این کمپین معتقد بود که وسایل خوردن و اشامیدن رایج آن زمانه باعث انتقال بیماری‌های وگیردار است. پس از آن، لورنس لولن و هیو مور آمریکایی از این فرصت استفاده کردند و لیوان‌های کاغذی سبک و ساده را به عنوان لیوان‌های تک نفره منحصر به فردی که در آن زمان به شکل مخروط بود را اختراع کردند. بدین ترتیب بود که اولین ظرف یک بار مصرف روانه بازار شد.

چرا از ظروف یک بار مصرف استفاده می‌کنیم؟

مطالعات نشان می‌دهند که میانگین مصرف آب هنگام شستن ظروف با دست حدوداً ۸۸/۸ لیتر و مصرف ماشین ظرفشویی حدوداً ۵۴/۲ دهم لیتر است. این بدین معناست که در صورت شستشو با دست ۲۶۶۴ و در صورت استفاده از ماشین ظرفشویی ۱۶۲۶ لیتر آب هدر می‌رود. بنابراین شستشوی ظروف در مکان‌هایی مانند رستوران ها باعث افزایش هزینه بسیار بالای آب و انرژی خواهد شد. با توجه به اینکه این رقم تنها بخش کوچکی از کل آب مصرفی یک خانوار است می توان در نظر گرفت که استفاده از ظروف یکبار مصرف تا چه اندازه باعث صرفه جویی خواهد شد.

این ظروف تمیز هستند و سبک. هنگام استفاده نمیشکنند. خصوصاً در مکان‌هایی‌ چون گردهمایی ها، ورزشگاه‌ها یا مناطق تندرستی و همچنین مهد کودک‌ها بسیار کاربردی میباشند. تعداد زیادی از افراد ظروف یک بار مصرف بهداشتی هستند. به ویژه در مواردی که غذا در خارج از منزل عرضه می شود. ظروف یک بار مصرف مقرون به صرفه هستند. حمل و نقل آنها آسان است. در حین ذخیره سازی غذا در این ظروف به فضای کمی احتیاج دارند. استفاده از آنها سریع و آسان است. نیازی به شستشو ندارد و به راحتی‌ دور ریخته میشوند.

غذاهای خیابانی، غذا‌هایی‌ که در رستوران‌های سیار ارائه میشوند، غذاهای جشنواره‌ای، پذیرایی در رویدادها، رویدادهای مهم سال نو و غیره و غیره اغلب بدون ظروف یک بار مصرف امکان پذیر نیست. ظروف یک بار مصرف هنگامی که مهمان‌ها بیشتر از ظروف در خانه هستند مفید است. تعداد مهمان‌ها در خانه زیاد است بسیار کاربرد دارند.

انواع ظروف یکبار مصرف

ظروف یک بار مصرف شامل همه ظروف یک بار مصرف مانند لیوان‌ها، بشقاب ها، سفره‌ها، کارد و چنگال پلاستیکی، دستمال کاغذی و غیره میباشند. این محصولات در رستوران‌های فست فود، غذاهای آماده و همچنین برای وعده‌های غذایی هواپیمایی رایج است. در محیط‌های خصوصی، این نوع محصولات یکبار مصرف در بین مصرف کنندگان که نظافت آسان و سریع بعد از مهمانی‌ها را ترجیح می دهند بسیار محبوب شده است.

بازار استفاده از این ظروف حجم بزرگی‌ را دارد. به طوری که تنها در ایالات متحده ۷/۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ از این بازار درآمد کسب شده است. ظروف یک بار مصرف معمولاً از جنس کاغذ یا یا مواد مصنوعی مانند پلی پروپیلن و فوم پلی استایرن ساخته میشوند. این جنس ظروف اکثرا دوستدار محیط زیست به حساب نمی‌‌آیند. نمی‌توان از عواقب مضر آنها چشم پوشی کنیم، همچنین نمیتوانیم بدون استفاده از آنها زندگی‌ کنیم. بنابراین، بهتر است که راجع به آنها بیشتر بدانیم.

    معایب ظروف کاغذی

لیوان‌های کاغذی جزو پر استفاده‌ترین و پر فروش‌ترین محصولات کاغذی به شمار میروند. مشکل ظروف کاغذی این است که در پروسه ساخت آن‌ها مقدار زیادی پالپ (یک مدل خمیر کاغذی) مصرف میشود. خمیر پالپ حاصل قطع درختان زیادی است که به نوبه خود به محیط زیست آسیب فراوانی‌ میزند و باعث گرمایش جهانی‌ میشود. مواد مصنوعی‌ دیگری که در ساخت این ظروف مورد استفاده قرار میگیرند در دمای‌ بالا هنگام و در معرض غذای داغ از خود مواد سمی آزاد میکنند. از این رو برای سلامتی‌ مضر بوده و منشأ بیماری‌های گوارشی می شود. میباشند. همچنین این مواد زیست تجزیه پذیر نیستند. این بدن معنی‌ است که هنگامی که این ظروف دور ریخته میشوند، پس از در طبیعت هزاران سال باقی‌ میماند که این مورد حتی میتواند بدتر از قطع درختان باشد.

از طرف دیگر در مورد لیوان های کاغذی باید بدانید که لیوان ها که امروزه کاربرد‌های فراوانی‌ در صنعت ظروف یکبار مصرف دارند، معمولاً با ماده‌ای نفتی‌ پوشانده میشود تا من از نفوذ مایعات به فیبر کاغذ شود. این امر باعث میشود که این لیوان‌ها ضعیف شوند. جالب اینجاست که عموم مردم گمان میکننند که این لیوان‌ها از لیوان‌های فومی بهتر میباشند. گزینه بهتر برای لیوان‌هایی‌ از این جنس، لیوان‌هایی‌ است که از منابع تجدید پذیر مانند نشاسته ذرت ساخته میشوند.

    ظروف یک بار مصرف پلاستیکی 

شیوه زندگی‌ انسان در عصر کنون ایجاب میکرد که بیشتر از فست فود‌ها استفاده کند تا به لحاظ زمانی‌ از زندگی‌ عقب نماند. با گسترش صنعت و رشد صنعت پتروشیمی، رزین‌های مصنوعی، انواع پلاستیک‌ها با کیفیت‌های متفاوت برای تولیدات کشوزری و صنعتی تولید شده ا‌ند. استفاده از این مواد در محصولاتی چون ظروف یکبار مصرف برای بسته بندی مواد غذایی و غیر باعث ارتقا صنایع و تولیدات کشاورزی شده است. هر چند این پلاستیک‌ها پس از استفاده در طبیعت ریخته میشوند. جایی‌ که ممکن است هرگز تجزیه نشوند. این نوع آلودگی‌ زیست محیطی‌ ناشی‌ از پلاستیک‌ها به «آلودگی‌ سفید» معروف است. بسیاری از کشور‌ها برای جلوگیری از این آلودگی‌، قوانینی برای محدود کردن استفاده از پلاستیک‌ها و فوم‌های پلاستیکی وضع کرده اند.

    ارتباط خاک با ظروف یک بار مصرف پلاستیکی چیست؟

وقتی‌ به اقیانوس آبی آرام فکر می‌کنیم ناگهان زباله‌های پلاستیکی رها شده در اقیانوس ها تصویر مکانی زیبا و رویایی را مخدوش و زشت می‌کنند. متاسفانه مطالعات نشان داده است که بیشتر زباله‌های پلاستیکی ما به ناچار در اقیانوس انداخته میشوند. این کار نه تنها به زندگی دریایی بلکه به ما زنجیره غذایی آسیب می رسانند. اقیانوس‌ها مقصد نهایی پلاستیک‌ها شده ا‌ند.

منبع مهم دیگر که ما بسیار به آن وابسته هستیم خاک است. حیات بسیاری از ارگانیسم‌ها و موجودات زنده بسته به خاک است. طی ۴۰ سال، جمعیت جهان بیش از ۲ میلیارد نفر خواهد رسید. این حاکی‌ از آن است که حداقل ۴۰ درصد تولید غذا باید افزایش یابد. بیشتر مواد غذایی باید در خاک حاصلخیز پرورش یابد که فقط ۱۱٪ از سطح زمین را پوشش می دهد. طبق سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد سالانه ۷۵ میلیارد تن زمین قابل کشت، که معادل ۱۰ میلیون هکتار است، در اثر فرسایش، ورود به سیستم آب و شور شدن آن از بین می رود. ۲۰ میلیون هکتار دیگر نیز به دلیل کیفیت خاک آن غیر قابل استفاده میگردد.

طبق تحقیقات گسترده‌ای که در زمینه بازیافت و پسماند انجام شده است، بیشتر زباله‌های ما بسته بندی‌های پلاستیکی دارند. زباله‌های پلاستیکی رها شده در محل دفن زباله‌ها و یا زمین های بایر چه سر انجامی خواهند داشت؟ این پلاستیک ها در نهایت طی ۱۰۰ تا ۵۰۰ سال تجزیه می شوند. اما حتی نه به صورت کامل!

بسته بندی پلاستیکی معمول در دسترس (پلی الفین ‌ها مانند پلی اتیلن، پلی پروپیلن و غیره)، تثبیت کننده هایی مانند آنتی اکسیدان‌ها برای مقاومت بیشتر در برابر تجزیه دارند. میکروارگانیسم‌های خاک که می توانند به راحتی به مواد آلی حمله کرده و آنها را تجزیه کنند، نمی توانند انواع پیوندهای قوی را که در بیشتر پلاستیک‌ها وجود دارد را بشکنند. وقتی زباله‌های پلاستیکی با خاک مخلوط می شوند موارد زیر اتفاق می‌‌افتد:

• خاک را آلوده کرده و محیط رشد برای باکتری‌ها، میکروب‌ها و حشرات به وجود می‌‌آورند.
• جذب آب و نفوذ پذیری خاک را کاهش می دهد. بنابراین باعث فرسایش خاک می شود.
• رشد شاخه و ریشه را محدود کرده و باعث پیچ خوردگی ریشه‌ها می شود. گیاهان نمی توانند آب و غذا کافی جذب کنند و ریشه‌های پیچیده تبدیل به مکان‌های نرمی برای حمله میکرب‌ها میشوند.
• منافذ خاک را می بندند. بنابراین اجازه نمی دهند که هوا از طریق آن آزادانه عبور کند. در نتیجه موجود زنده موجود در خاک را خفه میکنند. ساختار خاک بدون موجودات زنده مانند کرم‌های خاکی تغییر می کند و برای رشد گیاه نامناسب می شود. آلودگی های ناشی از مواد پلاستیكی در خاک برای رشد گیاه مناسب نیست. بدون شک تحقیقات کافی در مورد اثرات آلودگی پلاستیک بر روی خاک ما انجام شده است.
• چنگال های پلاستیکی نیز همانند سایر ظروف یکبار مصرف پلاستیکی از مواد نفتی تشکیل شده اند ممکن است که بین ۱۰ تا ۱۰۰ سال طول بکشد تا تجزیه شوند. این چنگال ها هنگام تجزیه، مواد سمی در خاک و آبهای زیرزمینی نیز آزاد می کند.

    حتی سفره های یکبار مصرف پلاستیکی هم مضر هستند؟

در حقیقت ما به اندازه کافی‌ اطلاعات داریم که بدانیم اثرات مخرب پلاستیک حتی ذرات ریز آن در اقیانوس‌ها چیست. پیدا کردن راه حل موثر برای از بین بردن این اثرات مخرب کار آسانی نخواهد بود.

حالا از این پس باید چه کاری انجام دهیم؟

۱- مهمترین کار، تغییر عادات مصرفی ما با استفاده از: 

     الف) کاهش ضایعات تا حد ممکن؛

     ب) تغییر عادت دور ریختن زباله‌ها و جدا سازی هر گونه بسته بندی اضافی برای سطل‌های مناسب بازیافت

     ج) استفاده از بسته بندی ‌های سازگار با محیط زیست مانند بسته بندی‌هایی‌ که از منابع تجدید پذیر ساخته میشوند. بسته بندی‌هایی‌ که پس از دور ریخته شدن در طبیعت تجزیه میشوند مانند ظروف یکبار مصرف گیاهی.

۲- بسیاری از تولید کنندگان ادعا میکننند که محصولات قابل بازیافت و زیست تجزیه پذیر و یا دوستدار محیط زیست خود را وارد بازار کرده ا‌ند. اما هیچ کدام از استاندارد‌های لازم تولید و گواهی نامه‌های بین المللی را ندارند. مصرف کنندگان برای خرید محصولاتشان باید دقت بیشتری کنند و فقط محصولاتی که گواهی نامه‌های معتبر دارند را انتخاب کنند. 

خوشبختانه با پیشترفت تکنولوژی و افزایش آگاهی‌ عمومی‌ در مورد اثرات مخرب پلاستیک‌ها، تولید کنندگان ظروف گیاهی در سراسر جهان افزایش پیدا کرده ا‌ند و محصولات متنوعی را وارد بازار کرده ا‌ند. از این بین محصولات به زیست دارای گواهی نامه‌های معتبر بین المللی و استاندارد‌های داخلی‌ می‌باشد. این محصولات از نشاسته ذرت ساخته شده ا‌ند. محصولات یکبار مصرف گیاهی کربن خنثی، غیر سمی و بادوام است و می تواند تا سه بار مورد استفاده مجدد قرار گیرد. 

—————————————————————————————————————————-